باید بپذیریم که تضعیف و از هم پاشیدگی سرمایه اجتماعی در کشور ما جامعه ما را بحرانی کرده است. وقتی این موارد را در کنار تغییرات اقلیمی و کوتاهی های مدیران ما در امر محیط زیست و دیگر مسایل می گذاریم ، به وخامت وضعیت جامعه بیشتر پی می بریم
دکتر جلال یوسفی
وقتی جامعه ای سرمایه اجتماعی خود را از دست می دهد، دچار بحران می گردد. ساختار جامعه سنتی کشور ما به نحوی بود که در درون خود دارای شبکه خویشاوندی بود. واحدهای متعدد اجتماعی در این ساختار وجود داشتند که در قالب شبکه خویشاوندی موجب اعتماد مستحکمی بودند که این امر موجب انسجام اجتماعی می گردید. وجود انسجام اجتماعی قوی در این چنین جامعه ای موجب ایجاد سرمایه اجتماعی بالایی می گردید که از طریق همین سرمایه اجتماعی سختی و طاقت فرسا بودن کارها تحمل می شد. اما به مرور زمان و با تضعیف و از هم پاشیدگی ساختار سنتی و از بین رفتن واحدهای خویشاوندی و کم شدن اعتماد در لایه های جامعه، انسجام اجتماعی تضعیف شد که نتیجه آن تضعیف سرمایه اجتماعی است. در حال حاضر سرمایه اجتماعی در جامعه ایران به شدت تضعیف و تا حدودی به مرحله انحطاط نزدیک شده است که این امر موجب ایجاد بحران در جامعه شده است. نتیجه و پیامد فروپاشی سرمایه اجتماعی فروریختن دیوارهای حرمت ها، ارزش ها، هنجارها و…، است. جامعه ای بحرانی است که در درون آن اتفاقاتی نابهنجار و دلخراش و ضد هنجار رخ می دهد. دزدی، آدم کشی، آدم ربایی، زورگیری، تجاوز به عنف و امثال آن در جامعه بحرانی زیاد می گردد. آیا وقت آن نرسیده است که بپذیریم که جامعه ما فاقد سرمایه اجتماعی است؟ آیا زمان آن نرسیده که به شکست برنامه های خود اعتراف کرده و با پایین آمدن از دیوار قدرت ساخته شده برای خود، به جامعه شناسان و اندیشمندان اجتماعی میدان بدهیم؟ هنوز شوک وارد شده به جامعه ایران از حادثه آتنا اصلانی، تمام نشده است که جنازه فلان بچه پیدا می گردد،یا بنتیای خردسال بدن سرد شده اش در ماشین پیدا می شود، در فلان خیابان سر بریده، در فلان باغ تن مثل شده، در فلان چاه بدن تکه پاره شده و…، پیدا می گردد. اینها سوای از انحرافات اجتماعی دیگری چون طلاق، اعتیاد، خودکشی، خودفروشی، عضو بدن فروشی و…، است. باید بپذیریم که تضعیف و از هم پاشیدگی سرمایه اجتماعی در کشور ما جامعه ما را بحرانی کرده است. وقتی این موارد را در کنار تغییرات اقلیمی و کوتاهی های مدیران ما در امر محیط زیست و دیگر مسایل می گذاریم ، به وخامت وضعیت جامعه بیشتر پی می بریم . همچنین ضروری است که بدانیم در میان مسایل اجتماعی باید از همبستگی عوامل و ضریب آنها حرف بزنیم. بنابراین، عوامل و دلایل متعدد دست به دست هم داده و بر بحرانی تر شدن جامعه دامن می زند. در زمینه تضعیف سرمایه اجتماعی نیز آن چه باید لحاظ گردد همبستگی عوامل موجده است. در اینجا بر آن نیستیم که این عوامل را ریشه یابی کنیم، بلکه صرفا طرح و بیان اهمیت مسئله است.
