تحقیقی که از سوی دانشمندان دانشگاه استرالیا و دانشمندانی از ایران به طور مشترک صوت گرفته و نتیجه آن به زبان انگلیسی نیز منتشر شده است، سابقه آثار کورانگون را تا یازده هزارسال نوشته اند و با مشاهده دو تا سه اثر بدین فرضیه رسیده اند که ممکن است، این آثار مربوط به عصر حجر و تا ۲۰ هزار سال سابقه داشته باشد.
لیلا گودرزی
تمدن عیلامی نخستین فرهنگ تاریخی باستان شناسی ایران است. این تمدن چنان با تمدن بین النهرین پیوند خورده که تشخیص ویژگیهای خاص آن دشوار است. این تمدن که حدود هزاره سوم تا سده هفتم پیش از میلاد را شامل میشود، به ترتیب تحت تأثیر جنوب بین النهرین، هنر« اور» و هنر «آشور» قرار گرفته و سده های سیزدهم و دوازدهم پیش از میلاد به اوج تمدنی خود رسیده است.
عصر آهن در حدود ۱۲۰۰- ۸۰۰ پ.م را در درجه اول مفرغ های لرستان به اثبات رسانید. این اشیاء که از مقبره ای دره های لرستان در هرسین ، خرم آباد و الشتر به دست آمده بود، به زودی موجودی موزه ها و مجموعه های خصوصی را همراه با اشیای دیگری با منشاء و اصل متفاوت غنی نمودند. اشیاء مفرغی لرستان شامل اسلحه، تسمه های اسب، سنجاق ها، اشیا نذری و عبادی، آلات و افزار با تزیین طبیعت گرایانه است که کاملاً به صورت سمبولیک از حیوانات اساطیری و موجودات تخیلی ساخته و پرداخته شده است. در این اشیاء شواهدی مبتنی بر ارتباط با آثار تمدن «هیتی » مشاهده میشود. آنها را میتوان به دوره ۱۲۰۰-۸۰۰ پ.م نسبت داد، ولی بعضی از پژوهشگران آنها را به پایان اواسط سده هشتم پ.م نسبت داده اند.
با ظهو ر تمدن عیلامی برای نخستین بار نقش برجسته وارد هنر ایران گردید: حدود ۱۶ نقش برجسته که دارای موضوعات مذهبی و سلطنتی بود و نقشی مهم در تاریخ هنر ایران ایفا کرد.
مهمترین مراکز عیلامی عبارت بودند از:
شوش: شوش که پایتخت بود، همراه با بقایای معماری ، سفالینه ها ، پیکرتراشی، آثار زرین و سیمین، عاج ها، مهرها بود.
چغازنبیل: با یک زیگورات و یافته هایی از هر نوع و به مراتب با ارزش تر و غنی تر از آثار شوش است .
ریشهر : در کرانه خلیج فارس
تل گسر : توام با معماری و سفالینه ها
تل اسپید: در فارس همراه با معماری است . نقش برجسته های این تمدن در اماکن زیر کشف شده است:
کورانگون و نقش رستم در فارس، شگفت سلمان، گل فرا، قلعه تل در خوزستان، هورین شیخ خان و سر طی مطالعه ای که در چند سال گذشته از آثار کورانگون تل اسپید رتم فارس توسط پژوهشگران پل ذهاب در کرمانشاه.
تحقیقی که از سوی دانشمندان دانشگاه استرالیا و دانشمندانی از ایران به طور مشترک صوت گرفته و نتیجه آن به زبان انگلیسی نیز منتشر شده است، سابقه آثار کورانگون را تا یازده هزارسال نوشته اند و با مشاهده دو تا سه اثر بدین فرضیه رسیده اند که ممکن است، این آثار مربوط به عصر حجر و تا ۲۰ هزار سال سابقه داشته باشد.
