تغییرات در پارادایم های توسعه/ قسمت دوم:نظریه های کلاسیک توسعه

در نظریه های کلاسیک توسعه در حقیقت توسعه از بعد اقتصادی مورد نظر بوده است. توسعه در دیدگاه کلاسیک ها، با آن چه امروزه ما بدان توسعه می گوییم تفاوت دارد. توسعه در نظر کلاسیک ها به معنی رشد اقتصادی است.

28 آگوست 2015

جلال یوسفی

در مبحث قلبی تحولات پارادایمی گفتمان توسعه به طور گذرا به روند توسعه در جهان معاصر به عنوان یک مقدمه اشاره گردید. در ادامه در این مرحله به صورت بسیار فشرده به نظریه های کلاسیک توسعه اشاره می گردد.


در نظریه های کلاسیک توسعه در حقیقت توسعه از بعد اقتصادی مورد نظر بوده است. توسعه در دیدگاه کلاسیک ها، با آن چه امروزه ما بدان توسعه می گوییم تفاوت دارد. توسعه در نظر کلاسیک ها به معنی رشد اقتصادی است.

نظریه آدام اسمیت

قوانین طبیعی

آدام اسمیت معتقد به دکترین قوانین طبیعی در امور اقتصادی بود. او باور  داشت که هر فردی در جامعه می تواند بهترین داور در امور منافع شخصی خود باشد،  بنابراین باید هر فرد را به دنبال کردن منافع شخصی ترغیب کرد. به دلیل بهترین داور بودن هر شخص برای منافع خود در جامعه، از این رو جامعه نیز در مسیر افتاده و بهترین شکل بندی اقتصادی نصیب چنین جامعه خواهد شد. هر فرد به وسیله یک دست نامرئی که راهنمای بازار است ، هدایت می شود. اگر همه افراد آزاد گذاشته شوند، در مجموع ثروت اجتماع را به حداکثر خواهند رساند.

عوامل مهم و تعیین کننده توسعه اقتصادی

  1. فراوانی منابع طبیعی
  2. پیشرفت فن آوری که در نتیجه تقسیم کار حاصل می شود.
  3. آزادی واحدهای اقتصادی از امیال شخصی و سازمان های انحصاری از نهادهای ساختگی و مضر مانند رجحان ها و ارشدیت های ویژه و آزادی از سیاست های رسمی و عواملی که انگیزه های فردی را از بین می برد و از مسیر طبیعی منحرف می کند.

منبع پیشرفت اقتصادی

منبع اصلی پیشرفت اقتصادی از نظر اسمیت در کوشش فرد به منظور بهبود موقعیت اقتصادی یا مرتبه اجتماعی است.

تقسیم کار: تقیسم کار نقطه آغازین توری رشد آدام اسمیت است. تقسیم کار سبب بهبود نیروی کار می شود. افزایش قدرت بهره وری نیروی کار موجب:

۱٫ افزایش مهارت در کارگر می شود.

۲ . افزایش میزان پس انداز برای تولید بیشتر کالا خواهد شد.

۳ . ابداع تعداد زیادی ماشین آلات برای صرفه جویی از نیروی کار خواهد شد.

این موارد از نظر اسمیت عوامل مهم و تعیین کننده در توسعه اقتصادی هستند.

پیامد تقسیم کار: پیامدهای تقسیم کار به شرح زیر است:

  1. بدون تغییر در عوامل تولید موجب کم شدن هزینه می شود.
  2. چندین برابر کردن کارایی تولید
  3. افزایش سرمایه مورد نیاز در روند تولید
  4. در نتیجه تحقق تراکم اقتصادی

قدرت مبادلات زمینه های لازم برای تقسیم کار را فراهم می کند. وسعت بازار امکان استفاده بهینه از تقسیم کار را موجب می شود.

مبادله و تجارت

در بعد اقتصاد داخلی  واحد های  اقتصادی معتقد است که :

  1. اهمیت پس انداز در ایجاد ظرفیت های مولد مؤثر است.
  2. افزایش پس انداز عامل مهمی در:  تراکم سرمایه، ایجاد زمینه تقسیم کار، گسترش ابزار تولید، ایجاد اختراعات، افزایش توان تولیدی جامعه است.

بخش خصوصی و دولتی

  1. بخش خصوصی معرف امساک و پس انداز است.
  2. به دلیل سوء مدیریت و مصرف بی رویه ترمز توسعه است.

 اساس توسعه اقتصادی

  1. فعالیت آزاد انسان
  2. واحد های تولیدی آزاد
  3.  عدم مداخله دولت در انتخاب مشاغل
  4.  سرمایه گذاری بدون محدودیت و آزادی فردی برای هر نوع تصمیم گیری در مقابل تغییر قیمت ها  در یک بازار کاملاً رقابتی و آزاد 

عصاره تفکر اسمیت اصطلاحاتی نظیر « لیبرالیسم اقتصادی» و   « آزادی اقتصادی»، « بگذار بشود» یا « بگذار بگذرد» است.

ریـــــکاردو

او طرف دار مهم  تجارت آزادبود.

نظریه مزیت نسبی

نظریه« مزیت نسبی» از ریکاردو است. مزیت نسبی، تخصصی شدن در زمینه کالاها یا منابعی که دارای مزیت نسبی هستند. او معتقد بود که کشورها به جای این که همه چیز را تولید کنند ، کالاهایی را تولید و بفروشند که در تولید آن مزیت نسبی دارند. این کالا ها می توانند زمین، ، منابع معدنی، نیروی کار، تخصص فنی یاعلمی .این به معنی تقسیم کارجهانی است. کشورها ترغیب می شوند که در این مسیر متخصص شوند، به جای این  که تلاش کنند همه چیز را تولید کنند.

مهم ترین فعالیت اقتصادی

او کشاورزی را مهمترین فعالیت  اقتصادی به شمار می آورد . کل سیستم اقتصادی ریکاردو شامل یک مزرعه بزرگ با عرضه ثابت است که تنها سرگرم تولید ذرت از طریق استفاده از واحدهای همگن کار و سرمایه است. این سیستم تنها از طریق روابط متقابل  سه گروه عبارتند از: زمین داران، سرمایه داران،کارگران که تولید زمین بین این سه گروه تولید می شود.

کلیدی ترین نقش را گروه سرمایه دار بازی می کند ، چون ؛  هم کار گر را استخدام می­کند.هم عوامل و ابزار تولید را در اختیار دارد و لذا به این ترتیب تولید ساماندهی می شود.

هدف غایی علم اقتصاد

او هدف غایی علم را تأمین مواد غذایی و رفاه عموم مردم می داند.

عناصر مازاد اقتصادی

او عناصر مازاد اقتصادی را سود و اجاره می داند. به عقیده او:

  1. اجاره داری باری بر دوش جامعه است ، زیرا وجوه حاصله از آن در راه های لوکس و غیر ضروری مصرف می شود.
  2. وظیفه سود این بود که پس انداز سرمایه گذاری شود تا تولید و اشتغال را بالا ببرد.

جان استوارت میل

  میل دیدگاه نوینی را در روش شناسی علوم اقتصادی ارایه کرد و تحلیل اقصادی را خصوصاً در مباحث توزیع در چارچوب وسیع تری از فعالیت های اجتماعی مورد بررسی قرار داد.

سکون اقتصادی و عوامل جلوگیری کننده از آن

او در فرضیه اساسی خود می گوید ؛ کشوری که طی دوره طولانی از تولید بالایی برخوردار باشد، درآمد سالانه خالص زیادی به دست خواهد آورد و با پس انداز حاصل از این در آمد می تواندسرمایه اضافی قابل توجهی را به دخیره سرمایه کشور اضافه کند. نرخ سود چنین کشوری ممکن است که به پایین ترین حد خود کاهش یابد و در نهایت در وضعیت سکون اقتصادی قرار گیرد. منظور این است که اگر افزایش سرمایه نرخ فعلی ادامه یابد و هیچ تحول و تغییری که صود را افزایش دهد ، صورت نگیرد، در مدت کوتاهی نرخ سود به حداقل ممکن خواهد رسید و وضعیت سکون پیش خواهد آمد.  به نظر میل عواملی چون، اتلاف سرمایه ، بهبود شیوه های تولید، تجارت خارجی و صادرات سرمایه موجب جلوگیری از سکون اقتصادی می شود. این عوامال از انباشت بیش از حد پس انداز سالانه  و کاهش نرخ سود، جلوگیری می کند.

امنیت فردی و دارایی

  افزایش مستمر امنیت فرد ی و دارایی او را تأثیر مستقیم داردبر:

  1. افزایش اقتصادی و اجتماعی
  2. تأثیر مستقیم بر تولید

۳٫ انباشت سرمایه

زیرا چنین امنیتی تلاش و کار و نیز تمایل به افزایش ذخیره سرمایه  و سرمایه گذاری های مولد را تضمین می کند. 

کیــــنز

کلید اساسی برای رشد و سرمایه گذاری در پروژه های مربوط به امور زیر ساختی است. سرمایه گذاری منجر به اشتعال می شود وتولید بیشتر موجب ثروت خواهد شد. کینز نقش دولت را پر رنگ می بیند ( اتخاذ سیاست های پولی مانند تغییر نرخ های بهره یا به طور مستقیم از طریق تعبیه مخارجی در پیشبرد سرمایه گذاری مداخله کنند)، مثل جاده سازی که کارگران را در خود مشغول می کند.

نظرات
  1. Jetsin 2017-03-14 13:32

    Good job manikg it appear easy.

نظرات پس از تائید مدیریت منتشر خواهد شد

نظرسنجی



محل قرار گیری نظر سنجی

طراحی و اجرا :  تابناك وب