تعدد ثبت نام نامزدهای انتخاباتی تأسف یا نشاط؟!

تعدد ثبت نام نامزدهای انتخاباتی تأسف یا نشاط؟!

جلال یوسفی

جامعه ای که در آن فرهیختگانش، به سمت و سوی دموکراسی میل دارند، نشان از باز بودن دید این فرهیختگان و برداشتن گام به سوی جامعه مدنی است. در جوامع پیشرفته اساساً دموکراسی واقعی مد نظر است . ایجاد دموکراسی بدون مشارکت واقعی و حقیقی امکان پذیر نیست و ما معمولاً در کشورهای عقب مانده و کشورهایی که از کاروان توسعه عقب افتاده اند، یا مشارکتی نمی بینیم و یا با مشارکت هدایت شونده روبرو هستیم. انتخابات نمودی از مشارکت مردمی در تعیین سرنوشت خویش است هرچند این امر آغاز راه و در حقیقت یک مشارکت عام تلقی می گردد. حضور فرهیختگان در عرصه انتخابات دلیل بر جوشش آن جامعه برای حرکت به سمت جامعه مدنی است و جامعه مدنی با مشارکت هدایت شونده منافات دارد. زیرا شرایطی که یک جامعه را به سمت جامعه مدنی پیش می برد، با مفاهیمی چون؛ سرمایه اجتماعی ، اینجیو، اعتماد متقابل و امثال آن همزاد است. در هفته گذشته با پایان یافتن ثبت نام نامزدها در انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری خوشبختانه با خیل عظیمی از کاندیداها روبرو بودیم. این امر آغازی برای برداشتن قدم به سوی جامعه ای با تفکر توسعه ای است. تفکری که نمی پذیرد که توسعه در یک جامعه از بالا به پایین باشد. در مقابل این امر نشان از این دارد که نخبگان این کشور به آینده خود امیدوار بوده و در برابر سرنوشت خود و مردم خویش، خود را مسؤل می دانند. و این جای امیدواری است ، چرا که بدون حضور فرهیختگان و بدون مشارکت مردمی توسعه واقعی رخ نخواهد داد. اما در هفته ای که گذشت، ما به دو صورت و از طریق دو طیف ، مشارکت حداکثری نخبگان و فرهیختگان کشورمان را در هاله ای از تأسف دیدیم که این امر در جای خود برای ما تأسف دارد نه این که حضور حداکثری مردم تأسف بار باشد. یک طیف مردمی با سیستم ساختار سنتی بودند که با وجود رخت بر بستن سبک سنتی ز ندگی و ایجاد شیوه های جدید تولید و سبک های جدید زندگی، هنوز دارای ساختار سیاسی سنتی هستند و از آن جا که این ساختار (که از آن به عنوان طایفه گرایی نام برده می شود)، با ساختار کنونی زندگی مردم همخوانی ندارد، نه تنها نمی تواند برای مردم فرصتی باشد که بسیاری از فرصت های مردم را در ساخت های جامعه نیز به تهدید تبدیل می کند. گروه دیگر برخی از مدیران عالی کشورند که با طرز تفکری خاص به موضوع می نگرند و به نظر می رسد که تفکرشان نشان از این دارد که در جامعه مشارکت، باید مشارکتی هدایت شونده باشد. مشارکت هدایت شونده مشارکتی است که از سوی برخی کشورها و صاحبان قدرت برای رنگ و لعاب دموکراسی دادن به کار و برنامه خود، صورت می گیرد و البته مردم و بخصوص نسل جوان به خوبی از این امر آگاه هستند و تأسف بارتر این که گاه این سخنان از زبان مدیری عالی در جایی جاری و ساری می شود که آن مدیر خود در سرنوشت انتخابات چنان تأثیری دارد که می تواند در امر انتخابات حرف اول و آخر را بزند. این طرز تفکر که نمود آن سخنان مدیری در سطح کلان کشور است، اگر با اغماض هم بپذیریم که بدون نیت و قصد قبلی بوده نیز نشان از این دارد که چنین تفکری اعتقادی به برنامه ها و توسعه مشارکتی ندارد و یا این که چنین مدیرانی اطلاعاتشان در این زمینه کم بوده که در هر صورت از سوی افکار عمومی این چنین تفکری پذیرفتنی نبوده و اساساً انقلاب اسلامی ایران با شعارهای « استقلال»، «آزادی» و «جمهوری اسلامی» با این چنین تفکراتی منافات دارد. استقلال به عنوان یک رکن از ارکان هدفمند انقلاب اسللامی ایران در همه ابعاد و ساخت های مختلف مد نظر بوده است. استقلال سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ، و غیره و مخصوص یک بعد از ابعاد جامعه نیست.

آزادی به عنوان رکن دیگر و شعار دیگر این حرکت بزرگ هم وقتی معنی پیدا می کند که مردم بتوانند آزادانه در سرنوشت کشور خود دخالت کنند و این امر بدون آزادی بیان و سایر آزادی های دیگر شدنی نیست.

جمهوری اسلامی نیز وقتی معنی پیدا می کند که آن دو رکن دیگر( استقلال و آزادی) به طور واقعی وجود داشته باشند. وجود واژه جمهوری قبل از واژه اسلامی یعنی این که قوانین و جای گذاری مدیران و نیز تعیین ساختار جامعه از طریق رجوع به آراءعمومی  صورت بپذیرد. همان طور که در زمان صدر اسلام به جای رأی گیری بیعت صورت می گرفته است.  در حقیقت بیعت یک نوع رفراندوم بوده است.

به هر روی، هر کس در هر مقام و درجه و جایگاهی بخواهد از این فضا خارج گردد، خلاف شعارها و اهداف  انقلاب اسلامی که ناشی از خواسته مردم و رهبری و بنیانگذاران این نظام بوده اند، عمل می کند. حال یا این امر به منظور خاصی صورت می گیرد و یا ممکن است یک طرز تفکر چنین پندارد که این راه درست تر است که در این صورت نیز نباید این طرز تفکر از جایگاه خود برای تثبیت طرز تفکر خود استفاده نماید.