این کتاب در دو بخش و شش فصل توسط دکتر جلال یوسفی با همکاری دکتر محمدمهدی یوسفی تدوین گردیده است. این کتاب حاصل پنج سال کار میدانی مستمر به اضافه بهره گیری از یک دهه و نیم پژوهش در میدان پژوهش است.
کتاب «تحلیل جامعه شناختی بحران منابع طبیعی در ایران» یا عنوان فرعی« تلفیق دانش بومی و نوین در مدیریت مشارکتی بهره برداری از مراتع» منتشر شد.
این کتاب در دو بخش و شش فصل توسط دکتر جلال یوسفی با همکاری دکتر محمدمهدی یوسفی تدوین گردیده است. این کتاب حاصل پنج سال کار میدانی مستمر به اضافه بهره گیری از یک دهه و نیم پژوهش در میدان است.
مباحث این کتاب بحشی به پیشینه نگاشت ها می پزدازد که با عنایت به رویکرد « پسا توسعه گرایی» و ارتباط آن با دانش بومی، ابتدا به تعریف، گونه شناسی و ویژگی های دانش بومی و هم چنین ارتباط آن با جنسیت و نیز توسعه پایدار می پردازد و سپس از تلفیق این دانش با دانش بومی از منظر اندیشمندان توسعه نگاه می اندازد.
در ادامه همین فصل به وضعیت بومی سازی و شرایط آن و هم چنین ساختار پژوهش در این روند اشاره کرده و در پایان به معرفی « نهادهای مشارکتی سنتی» به طور عام در ایران می پزدازد.
در فصل دوم، این کتاب به معرفی نظام های بهره برداری از مراتع در ایران و نیز مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع در کشور پرداخته و سپس بهره برداری از مراتع را در فرآیند تاریخی آن در ایران پی گرفته است . هم چنین، مدیریت نوین مشارکتی یعنی طرح ها و تعاونی های بهره برداری از مراتع و جنگل ها در کشور را ضمن معرفی به چالش می کشد.
در فصل سوم و آخرین فصل از بخش اول، کتاب به « روش شناسی پژوهش» می پردازد. روش تحقیق در این کتاب در بعد میدانی، روش گراندد تئوری(G.T) و تکینیک های اساسی مطرح در مطالعات توسعه روستایی از جملهPRA و RRA ، مصاحه، مشاهده و…، است.
در این رابطه با روش گراندد تئوری یا نظریه مبنایی، و بر اساس تکنیک های یاد شده اقدام به گردآوری داده ها از میدان می گردد. سپس داده های خام گردآوی شده بر اساس « کدگذاری» تجزیه و تحلیل می گردد. کد گذاری به سه دتسه تقسیم می گردد، کدگذاری باز، محوری و انتخابی که در یک فرآیند، دادهای خام در یک مسیر از استقرایی به قیاسی، شکسته شده و با استخراج مفاهیم از داده ها، مقولات از مفاهیم و قضایا به دست می آید. از ارتباط مفاهیم با عناصر خود و عناصر سایر مقولات بر اساس اصول کدگذاری یعنی «مقایسه کردن» و « سؤال پرسیدن»، مدل های پارادایمیکی ایجاد با برقراری بین مقولات با مفاهیم خود و مفاهیم سایر مقولات، « قضایا» به دست می آید. هم چنین، یا انتخاب «مقوله هسته ای» یا «محوری» و بررسی و مقایسه اجزا مقولات و قضایا و بیان داستان به تحلیل داده های به دست آمده پرداخته می شود و در شرح داستان و آمد و رفت های مداوم بین مفاهیم و مقولات و ….، اقدام به استخراج یک نظریه از درون داده های جمع آوری شده می گردد.
بخش دوم کتاب در حقیقت، ورود در عرصه است که بخشی از ایل ممسنی فارس، این عرصه را تشکیل می دهد. در فصل چهام کتاب، به بررسی مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع در منطقه مورد مطالعه پرداخته شده و اجزای آن به طور مشروح در ساختار و تقسیم کار مدیریت سنتی بر اساس شرح داستانی که در فصل سوم توضیح داده شد، بررسی گردیده است. سپس فرآیند تغییرات این مدیریت سنتی، در دو اتفاق بزرگ یعنی اصلاحات ارضی رژیم گذشته و نیز رخ داد انقلاب اسلامی در ایران پیگیری شده و نتایج این تغییرات بیان گردیده است. در همین فصل این مباحث با توجه به فرآیندی که در فصل سوم بدان اشاره شد، به طور جزیی عملیات مورد نظر بر داده های خام گردآوری شده تا رسیدن به نظریه ادامه دارد که در فصل بعدی کتاب این امر صورت می گیرد.
در فصل پنجم کتاب نظریه پردازی صورت گرفته که ناشی از داده های گردآوی شده از میدان پژوهش و تجزیه و تحلیل آن است، در دو بخش قابل بررسی است. یکی « مدیریت مشارکت سنتی بهره برداری از مرتع» و دیگری « پاشیدگی مشارکت های سنتی »است. در مورد مدیریت مشارکت سنتی بهره برداری از مرتع، نظریه «عناصر خرده فرهنگ عشایری به مثابه عوامل توسعه مشارکت های خودانگیخته» و در باره پاشیدگی مشارکت های سنتی، نظریه «شبه مدرنیزم دولتی و به هم ریختگی مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع» از داده های میدانی پس از تجزیه و تحلیل استخراج گردید.
در فصل ششم که فصل آخر کتاب است، بر اساس آن چه که از فصل های چهارم و پنجم به دست آمده است و با عنایت به سیر تغییرات تاریخی مراتع و جنگل ها، طرح تلفیقی از دانش بومی و نوین در مدیریت مشارکتی جلوگیری از تخریب( حفظ)، نگهداری بهره برداری و احیای مراتع ارایه شده است که خود دارای بخش ها و عناصر متعدد است.
به طور خلاصه نویسندگان در این فصل برا ین عقیده اند که برای برون رفت از وضعیت کنونی بحران پیش رو، راهی جز کمک گرفتن از دانش بومی ( البته با تلفیق آن با دانش نوین) وجود ندارد. هم چنین برای اجرای این طرح به وجود ساختاری متناسب برای اجرای طرح، بهره برداری بهینه از طبیعت اطراف، بازسازی مراتع و…، ساماندهی دامداران و در نهایت ارتقای سطح زندگی مردم بهره بردار از روش های دیگر برای بهره برداری کمتر از مراتع و جنگل ها خواهد بود.
این کتاب توسط انتشارات« تاریخ نگاران» به مدیریت خانم« سهیلا شفیعی» از فرزندان ممسنی در تهران در حدود ۳۲۰ صفحه در قطع وزیری منتشر گردیده است، که جا دارد در این حا صمیمانه از خانم همتبارم تقدیر و تشکر ویژه نمایم .
در ادامه فهرست مطالب کتاب برای آشنایی بیشتر ارایه خواهد شد.
فهرست مطالب
مقدمه دکتر مصطفی از کیا استاد توسعه روستایی دانشگاه تهران
پیشگفتار
بخش اول/ پیشینه نگاشت ها
فصل اول/ نهادهای مشارکتی سنتی در ایران
مقدمه
پسا توسعه گرایی
دانش بومی
دانش نوین
مقایسه دانش بومی و نوین
تلفیق دانش بومی و نوین
دانش بومی و توسعه روستایی
مشارکت
سازمان های مشارکتی در ایران
نهادهای مشارکتی سنتی در ایران
خلاصه و نتیجه گیری فصل اول
منابع فصل اول
فصل دوم/ نظام های بهره برداری از مراتع در ایران
مقدمه
مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع در ایران
نظام های بهره برداری از مراتع در گذر زمان
نهادهای بهره برداری از مراتع در بین عشایر
نگاهی بر مدیریت بهره برداری نوین مراتع
طرح ها و تعاونی های مرتع داری به عنوان نوعی مدیریت مشارکتی نوین
طرح های کاربردی مشارکتی بین المللی در ایران
خلاصه و نتیجه گیری فصل دوم
منابع فصل دوم
فصل سوم/ روش شناسی پژوهش
مقدمه
تحقیق کیفی
روش نظریه بنیانی یا زمینه ای
مراحل انجام تحقیق
جامعه مشارکت کنندگان
فنون گردآوری اطلاعات
مرحله تجزیه و تحلیل
تئوری سازی
خلاصه و نتیجه گیری فصل سوم
منابع فصل سوم
بخش دوم/ تحلیل جامعه شناختی تلفیق دانش بومی و نوین در نگهداری، حفظ، بهبود، احیا و بهره برداری از مراتع
فصل چهارم/ مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع در ایل ممسنی
مقدمه
منطقه مورد مطالعه
گردآوری داده ها
تنظیم داده ها
تجزیه و تحلیل داده ها
کدگذاری داده های گردآوری شده از میدان تحقیق
کدگذاری باز داده ها
کدگذاری محوزی داده ها
کدگذاری انتخابی داده ها
مدیریت حفظ، نگهداری، بهبود، احیا و توسعه مراتع در دانش بومی
ساختار حاکم برمنطقه
قشربندی اجتماعی قبل از اصلاحات ارضی
نظام بهره برداری از مراتع قبل از اصلاحات ارضی
تقسیم کار
مدیریت بهره برداری از مراتع بعد از اصلاحات ارضی و انقلاب اسلامی۵۷
تغییرات در سلسله مراتب ایلی و ساختار جامعه مورد مطالعه
پدیده مدیریت مشارکتی پایدار مرتع
خلاصه و نتیجه گیری فصل چهارم
منابع فصل چهارم
فصل پنجم/ ساخت نظریه حاصل از پژوهش میدانی
مقدمه
نظریه خرد فرهنگ عشایری به مثابه عوامل توسعه مشارکت های خودانگیخته
نظریه شبه مدرنیزم دولتی و به هم ریختگی مدیریت مشارکتی سنتی بهره برداری از مرتع
مقایسه نظریه با ادبیات موجود
خلاصه و نتیجه گیری فصل پنجم
منابع فصل پنجم
فصل ششم/ مدل تلفیقی دانش بومی و نوین در نگهداری، حفظ، احیا و بهره برداری از مرتع در منطقه مورد مطلعه
مقدمه
مدل برنامه ریزی یکپارچه مدیریت مرتع( آب، خاک، پوشش گیاهی، انسان و دام)
مدل ارتقای مدیریت پایدار مرتع( آب، خاک، پوشش گیاهی، انسان و دام)
بالا بردن سطح زندگی بهره برداران(در آمد، اشتغال و مسایل فرهنگی و اجتماعی)
تسهیلات و حمایت های دولتی
بستر سازی، توانمند سازی و حمایت
مسایل فرهنگی و اجتماعی
خلاصه و نتیجه گیری فصل
منابع فصل ششم
نتیجه گیری
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
Excellent article! We are linking to this particularly great
article on our website. Keep up the good writing.
