علیرغم نیاز روز افزون جوامع روستایی و عشایری به کاربرد تکنولوژیهای جدید، پذیرش این تکنولوژی در روستاها بسیار کم است. بررسیها نشان میدهد که علت این عدم پذیرش تناسب نداشتن تکنولوژی با شرایط محیطی روستاهاست. دانشمندان معتقدند که برای پذیرش این دانش، باید به دانش بومی متوسل گردید.
«مطالعات جامعه‌شناسی» ، سال ششم، شماره بیست و یکم، زمستان، ص ص۱۴۳- ۱۲۵۱۳۹۲
دانش بومی کاربرد اجزاء درخت بلوط در عشایر رستم
جلال یوسفی*
* مدرس دانشگاه، پژوهشگر مسایل روستایی، عشایری و دانش بومی. E-mail: yousefi1442@Gmail.com
تاریخ دریافت مقاله:۱۹/۷/۱۳۹۳
تاریخ پذیرش نهایی مقاله:۳۰/۱۰/۱۳۹۴
چکیده
علیرغم نیاز روز افزون جوامع روستایی و عشایری به کاربرد تکنولوژیهای جدید، پذیرش این تکنولوژی در روستاها بسیار کم است. بررسیها نشان میدهد که علت این عدم پذیرش تناسب نداشتن تکنولوژی با شرایط محیطی روستاهاست. دانشمندان معتقدند که برای پذیرش این دانش، باید به دانش بومی متوسل گردید. این مقاله سعی دارد یک جنبه از این دانش را بررسی کند.
در این تحقیق با روش میدانی به بررسی دانش بومی کاربرد اجزاء درخت بلوط در طایفه رستم از ایل ممسنی فارس پرداخته شده است. در این تحقیق، بخشی از مناطق قلمرو طایفه رستم ایل ممسنی فارس انتخاب گردید و از بین آن مناطق نیز، روستاهایی که دارای دانش بومی غنیتر در استفاده از بلوط بودند، انتخاب گردیدند و از این میان با روش نمونهگیری گلوله برفی، افراد مورد مطالعه انتخاب شدند. در این تحقیق از تکینیکهای مشاهده مشارکتی، مشاهده آزاد و مصاحبه نیمهساختار یافته استفاده شد و در برخی موارد به ناچار، از اسناد نیز بهره برده شد. در این تحقیق مشخص شد که در منطقه مورد مطالعه از یکسو، با توجه به نظریه نوسازی مبنی بر مباینت دانش بومی و توسعه، دانش بومی در دورانهایی که حاکمیت داشته، نه تنها مباینتی با آن نداشته و به عنوان یک مانع به حساب نمیآمده است؛ بلکه از پایداری در توسعه نیز برخوردار بوده است. نمود آن استفاده مردم از فرآوردههای بلوط در بخشهای متعدد از زندگی خود بودهاند و سالهای سال با این درخت زیست کردهاند، اما ورود برنامههای مربوط به نوسازی، موجب تغییرات اساسی در ساختارهای جامعه مورد مطالعه، با تغییر سبک زندگی منطقه مورد مطالعه، بهرهبرداری از دانش بومی نیز رو به ضعف رفته است.
واژگان کلیدی: دانش بومی، بلوط، بلوط ایرانی، تانن، جفت و نوسازی.
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
چکیده [English]
Despite increasing requirements of rural and tribal communities to use new technologies, the adoption of this technology in rural areas is very low. Surveys show that, the reason of this rejection is the incompatibility of technology with the rural environment. Scientists believe that, to accept the new technologies, it should be referred to indigenous knowledge. In this field study, the indigenous knowledge of the use of oak tree components in Rustam tribe from Mamasani tribe of Fars has been evaluated. Some regions of the territories of Rustam tribe were selected and among those regions, villages that have rich indigenous knowledge in the use of oak were selected. The subjects of the study were selected by snowball sampling method. In this study the techniques of participant observation, free observation and semi-structured interviews were used, and in some cases, documents were also used inevitably. It was found that, in the study area according to the modernization theory based on the compatibility of indigenous knowledge and development, indigenous knowledge has not only been incompatible and an obstacle at the times it was governed, but also it was sustainable in development. The example of this, is the use of oak products by people in their lives and living with this tree for many years. But the arrival of modernization program, caused fundamental changes in the structures of the studied population, and with the lifestyle changes in this area, the utilization of indigenous knowledge has been weakened.
مشاهده اصل مقالهhttp://jss.iaut.ac.ir/article_523414.html
